6η Ενότητα:
Η ζωή σε άλλους τόπους
Στόχοι ενότητας
Θα ασχοληθούμε:
Θα ασχοληθούμε:
- Με ποιον τρόπο προσπαθούμε να πείσουμε κάποιον ότι η άποψη μας είναι σωστή
- Με τις αιτιολογικές προτάσεις
- Με τους τοπικούς προσδιορισμούς
- Πώς δίνουμε πληροφορίες για μια χώρα
- Ποιος είναι ο ρόλος του ενεστώτα σε ένα κείμενο που πληροφορεί / περιγράφει
1. Η ζωή σε άλλους τόπους
Τα λίμερικ (limerick) είναι ποιήματα σύντομα, σατιρικά ή απλώς κωμικά, "δίχως νόημα". Η ιστορία των λίμερικς ξεκινάει στην Αγγλία του 1820. Υπάρχουν διάφορες εκδοχές για την προέλευση του ονόματος, το οποίο προέρχεται από
- την ομώνυμη πόλη της Ιρλανδίας (Luimneach)
- το ιρλανδικό στρατιωτικό τραγούδι "Will you come up to Limerick" (18ος αι.)
- την συλλογή παιδικών τραγουδιών και λαχνισμάτων Mother Goose’s Melody του 1765.
Λίμερικ του Λιρ :
Υπήρχε ένας γέρος στο έλος
από τη φύση του ήταν ασήμαντος κι ανέμελος
καθισμένος σ' ένα πετραδάκι
τραγουδούσε δημοτικά σ' ένα βατραχάκι
αυτός ο διδακτικός γέρος στο έλος.
Υπήρχε ένας γέρος στο έλος
από τη φύση του ήταν ασήμαντος κι ανέμελος
καθισμένος σ' ένα πετραδάκι
τραγουδούσε δημοτικά σ' ένα βατραχάκι
αυτός ο διδακτικός γέρος στο έλος.
Στην Ελλάδα, ο πρώτος που αποπειράθηκε να γράψει λίμερικ είναι ο Γιώργος Σεφέρης.
Μάλιστα, πήγε να αποδώσει τον όρο στα ελληνικά με τη λέξη "ληρολόγημα", συνδυάζοντας το όνομα του Λιρ με τη λέξη "λήρος", που σημαίνει τρελή κουβέντα, ασυνάρτητα λόγια.
Το 1975 εξέδωσε μια συλλογή από λίμερικ, με τον τίτλο "Ποιήματα με ζωγραφιές σε μικρά παιδιά."
Εδώ το πρώτο της συλλογής :
Μάλιστα, πήγε να αποδώσει τον όρο στα ελληνικά με τη λέξη "ληρολόγημα", συνδυάζοντας το όνομα του Λιρ με τη λέξη "λήρος", που σημαίνει τρελή κουβέντα, ασυνάρτητα λόγια.
Το 1975 εξέδωσε μια συλλογή από λίμερικ, με τον τίτλο "Ποιήματα με ζωγραφιές σε μικρά παιδιά."
Εδώ το πρώτο της συλλογής :
Ήταν μια κοπέλα από τη Σάμο
που έχωσε το δεξί της στην άμμο
και με τ' άλλο χέρι
εκρατούσε ένα αστέρι
ετούτη η κοπέλα απ' τη Σάμο.
που έχωσε το δεξί της στην άμμο
και με τ' άλλο χέρι
εκρατούσε ένα αστέρι
ετούτη η κοπέλα απ' τη Σάμο.
2. Αυτόχθονες λαοί
Γραμματική αναγνώριση ρημάτων
Όταν θέλουμε να κάνουμε αναγνώριση (γραμματική) ενός ρήματος το πρώτο βήμα είναι να φέρουμε το ρήμα στο α΄ πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα λέγοντας :
εγώ τώρα + το ρήμα
Από εκεί και μετά θυμόμαστε ότι κάθε ρήμα έχει :
1) Φωνή
ενεργητική (-ω) π.χ. λύνω, γράφω
παθητική (-μαι) π.χ. λύνομαι, γράφομαι
2) Συζυγία
Α΄ συζυγία (ανήκουν τα ρήματα που τελειώνουν σε άτονο –ω και σε –ομαι )
Β΄ συζυγία (τελειώνουν σε τονισμένο -ώ και σε –ιέμαι ή -ούμαι)
3) Έγκλιση
οριστική (δείχνει το βέβαιο π.χ. λύνω, γράφω)
υποτακτική (δείχνει αυτό που θέλουμε ή περιμένουμε να γίνει π.χ. να λύνω, να γράφω)
προστακτική (φανερώνει διαταγή, ευχή π.χ. λύνε, γράφε)
Οριστική έγκλιση έχουν όλοι οι χρόνοι.
Υποτακτική έγκλιση έχει ο ενεστώτας, ο αόριστος και ο παρακείμενος.
Προστακτική έγκλιση έχει ο ενεστώτας, ο αόριστος και σπάνια ο παρακείμενος.
4) Χρόνο
ενεστώτας (τώρα) π.χ. λύνω, γράφω
παρατατικός (χθες συνέχεια) π.χ. έλυνα, έγραφα
αόριστος (χθες μια στιγμή) π.χ. έλυσα, έγραψα
παρακείμενος (ως τώρα) π.χ. έχω λύσει, έχω γράψει
εξακολουθητικός μέλλοντας (αύριο συνέχεια) π.χ. θα λύνω, θα γράφω
συνοπτικός-στιγμιαίος μέλλοντας (αύριο για μια στιγμή) π.χ. θα λύσω, θα γράψω
υπερσυντέλικος (έγινε χθες πριν από κάτι άλλο) π.χ. είχα λύσει, είχα γράψε
συντελεσμένος μέλλοντας (κάτι θα έχει τελειώσει στο μέλλον σε μια ορισμένη στιγμή) π.χ. θα έχω λύσει, θα έχω γράψει
5) Αριθμό
ενικός (εγώ, εσύ, αυτός, -ή, -ό)
πληθυντικός (εμείς, εσείς, αυτοί, -ές, -ά)
6) πρόσωπο
Α΄ πρόσωπο (εγώ – εμείς)
Β΄ πρόσωπο (εσύ – εσείς)
Γ΄ πρόσωπο (αυτός, -ή, -ό – αυτοί, -ές, -ά)
Π.χ. Να κάνετε γραμματική αναγνώριση του ρήματος: "να διαβάζεις"
Είναι ρήμα, 1) ενεργητικής φωνής, 2) α΄ συζυγίας, 3) υποτακτικής έγκλισης, 4) χρόνου ενεστώτα, 5) αριθμού ενικού, 6) β΄ προσώπου του ρήματος "διαβάζω"
Π.χ. Να κάνετε γραμματική αναγνώριση του ρήματος: "να επιτρέψετε"
Είναι ρήμα, 1) ενεργητικής φωνής, 2) α΄ συζυγίας, 3) υποτακτικής έγκλισης, 4) χρόνου αορίστου, 5) αριθμού πληθυντικού, 6) β΄ προσώπου του ρήματος "επιτρέπω"
Όταν θέλουμε να κάνουμε αναγνώριση (γραμματική) ενός ρήματος το πρώτο βήμα είναι να φέρουμε το ρήμα στο α΄ πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα λέγοντας :
εγώ τώρα + το ρήμα
Από εκεί και μετά θυμόμαστε ότι κάθε ρήμα έχει :
1) Φωνή
ενεργητική (-ω) π.χ. λύνω, γράφω
παθητική (-μαι) π.χ. λύνομαι, γράφομαι
2) Συζυγία
Α΄ συζυγία (ανήκουν τα ρήματα που τελειώνουν σε άτονο –ω και σε –ομαι )
Β΄ συζυγία (τελειώνουν σε τονισμένο -ώ και σε –ιέμαι ή -ούμαι)
3) Έγκλιση
οριστική (δείχνει το βέβαιο π.χ. λύνω, γράφω)
υποτακτική (δείχνει αυτό που θέλουμε ή περιμένουμε να γίνει π.χ. να λύνω, να γράφω)
προστακτική (φανερώνει διαταγή, ευχή π.χ. λύνε, γράφε)
Οριστική έγκλιση έχουν όλοι οι χρόνοι.
Υποτακτική έγκλιση έχει ο ενεστώτας, ο αόριστος και ο παρακείμενος.
Προστακτική έγκλιση έχει ο ενεστώτας, ο αόριστος και σπάνια ο παρακείμενος.
4) Χρόνο
ενεστώτας (τώρα) π.χ. λύνω, γράφω
παρατατικός (χθες συνέχεια) π.χ. έλυνα, έγραφα
αόριστος (χθες μια στιγμή) π.χ. έλυσα, έγραψα
παρακείμενος (ως τώρα) π.χ. έχω λύσει, έχω γράψει
εξακολουθητικός μέλλοντας (αύριο συνέχεια) π.χ. θα λύνω, θα γράφω
συνοπτικός-στιγμιαίος μέλλοντας (αύριο για μια στιγμή) π.χ. θα λύσω, θα γράψω
υπερσυντέλικος (έγινε χθες πριν από κάτι άλλο) π.χ. είχα λύσει, είχα γράψε
συντελεσμένος μέλλοντας (κάτι θα έχει τελειώσει στο μέλλον σε μια ορισμένη στιγμή) π.χ. θα έχω λύσει, θα έχω γράψει
5) Αριθμό
ενικός (εγώ, εσύ, αυτός, -ή, -ό)
πληθυντικός (εμείς, εσείς, αυτοί, -ές, -ά)
6) πρόσωπο
Α΄ πρόσωπο (εγώ – εμείς)
Β΄ πρόσωπο (εσύ – εσείς)
Γ΄ πρόσωπο (αυτός, -ή, -ό – αυτοί, -ές, -ά)
Π.χ. Να κάνετε γραμματική αναγνώριση του ρήματος: "να διαβάζεις"
Είναι ρήμα, 1) ενεργητικής φωνής, 2) α΄ συζυγίας, 3) υποτακτικής έγκλισης, 4) χρόνου ενεστώτα, 5) αριθμού ενικού, 6) β΄ προσώπου του ρήματος "διαβάζω"
Π.χ. Να κάνετε γραμματική αναγνώριση του ρήματος: "να επιτρέψετε"
Είναι ρήμα, 1) ενεργητικής φωνής, 2) α΄ συζυγίας, 3) υποτακτικής έγκλισης, 4) χρόνου αορίστου, 5) αριθμού πληθυντικού, 6) β΄ προσώπου του ρήματος "επιτρέπω"
3. Σπίτι μας είναι η γη
4. Αιολική γη
Ιστοσελίδα με θέμα τους σύγχρονους πρόσφυγες. Μέσα από το υλικό που προσφέρεται, οι μαθητές και οι μαθήτριες μπορούν να αντλήσουν πληροφορίες για το θέμα και να μελετήσουν πώς αποτυπώνεται σε ποικίλα κείμενα (σχολικό βιβλίο, λογοτεχνικό κείμενο, αφιέρωμα, ιστοσελίδα του Ο.Η.Ε., κολάζ, μαθητικές δημιουργίες), ενώ μέσω ενός διαδραστικού παιχνιδιού μπορούν να μπουν στη θέση των προσφύγων και να αντιμετωπίσουν εικονικά τα προβλήματα της προσφυγικής ζωής.
5. Τα έθνη του κόσμου - Πορτογαλία
Πώς δίνουμε πληροφορίες για μία χώρα
Γράφουμε:
Γράφουμε:
- Ποιο είναι το όνομά της.
- Πού βρίσκεται.
- Στοιχεία για τη ζωή εκεί (π.χ. πληθυσμό, γλώσσα, θρησκεύματα, κλίμα κτλ.).
- Συνήθως χρόνο ενεστώτα.
- Επίθετα και επιθετικούς προσδιορισμούς.
- Τοπικούς προσδιορισμούς.